Mae Mona Lisa gyda fi ar fy oergell. Nid y Mona Lisa, jyst a Mona Lisa. Mae'r un hwn yn rhydd o farnais melyn mwg yr un yn y Louvre, ac felly mae ei lliwiau'n disgleirio. Mae'r awyr y tu ôl i'r eisteddwr yn las iawn, ei hwyneb yn welw iawn, a'i llewys yn rhyw fath o deracota llachar.
Mae'r llewys hynny yn dipyn o sioc. Mae'r holl beth yn sioc - hyd yn oed os ydych chi'n gwybod ei fod yn dod. Fe wnes i ddod ar draws y Mona Lisa hwn i lawr y grisiau am y tro cyntaf yn y Prado ym Madrid ychydig flynyddoedd yn ôl, a dyna lle gwnes i hefyd godi fy magnet oergell. (Mae gen i Las Meninas hefyd ac El Greco hynod wych - roedd pawb wedi dweud ei fod yn dipyn o oergell yn dod at ei gilydd.) Roeddwn i'n gwybod ei bod hi yno - hynny yw, roeddwn i'n gwybod bod gan y Prado ei Mona Lisa ei hun - ond pan droais y gornel ac yna hi oedd, mi rewi i gyd yr un fath. Roedd pawb oedd yn mynd heibio i'w gweld yn rhewi. ti, yma? Nodyn i'ch atgoffa, os oes angen, bod mwy nag un Mona Lisa. Deellir yn eang mai copi o weithdy Leonardo yw hwn. Dim dirgelwch yma. Ond mae yna Mona Lisas eraill y tu hwnt i'r Prado's hefyd. Ac oddi yno mae'n mynd yn gymhleth.
Pa mor gymhleth? Nid wyf yn mynd i geisio datrys y cyfan yma. Mae’r dirgelwch hwn – mae’n cael ei adnabod fel Damcaniaeth Dau-Fona Lisa, ac mae wedi bod yn taro deuddeg ers canrifoedd – yn un o gwestiynau mawr celf na ellir eu datrys. Mae'n ddryslyd byth, yn derfysg o arosodiadau, oherwydd bod cymaint o bobl yn meddwl eu bod wedi'i ddatrys yn eu ffyrdd eu hunain, ac mae cymaint mwy yn meddwl nad oes dirgelwch yn y lle cyntaf ac rydym i gyd yn pigo i ffwrdd ar ddim byd. Heddiw rydw i'n mynd i ddweud wrthych chi am Mona Lisa arall eto, ac eto arall Mona Lisa arall. Cynigiwyd yr un olaf hwn i mi ar werth wythnos yn ôl, yn Animal Crossing.
